بررسی تأثیر تنش خشکی در مراحل مختلف فنولوژیک بر خصوصیات رشدی ژنوتیپ های عدس تحت شرایط گلخانه

عدس به عنوان گیاهی نسبتاً متحمل به خشکی و گرما مطرح است، اما عملکرد آن در شرایط دیم نسبت به شرایط آبی به مقدار زیادی کاهش می¬یابد، زیرا کمبود آب عامل مهمی در کاهش عملکرد این گیاه می¬باشد. به همین دلیل آزمایشی به منظور تأثیر تنش خشکی در مراحل مختلف فنولوژیک بر خصوصیات رشدی سه ژنوتیپ عدس در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل با چهار تکرار در سال 1388 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. فاکتور¬های این آزمایش عبارت بودند از: ژنوتیپ در سه سطح (رباط، قزوین و گچساران) و اعمال تنش خشکی در پنج سطح (گیاهچه، رشد سریع، گلدهی، پرشدن دانه و آبیاری در تمام مراحل به عنوان تیمار شاهد). آبیاری به میزان 70 درصد ظرفیت زراعی به عنوان شاهد و 45 درصد ظرفیت زراعی به عنوان تنش خشکی مورد استفاده قرار گرفت. صفات مورد مطالعه در انتهای دوره رشد شامل خصوصیات مورفولوژیک (ارتفاع ساقه، تعداد و طول شاخه، تعداد برگ) و اجزای زایشی شامل(تعداد گل، تعداد غلاف، تعداد دانه در غلاف و تعداد بذر در بوته) و وزن هر یک از اندام¬های هوایی بوته بودند. اثر ژنوتیپ بر تمامی صفات فوق معنی¬دار بود. اثر تنش خشکی نیز بر تمامی صفات به¬جز طول شاخه، تعداد برگ، تعداد دانه در غلاف، وزن شاخه جانبی و وزن کل بوته معنی¬دار بود. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد، بیشترین حساسیت به تنش خشکی در عدس مربوط به مرحله گلدهی و پرشدن دانه می¬باشد. در حالی¬که تنش خشکی در مراحل رویشی بر صفات ارتفاع ساقه، طول شاخه، تعداد گل، تعداد غلاف، تعداد بذر در غلاف، تعداد بذر دربوته، وزن ساقه، وزن بذر و وزن اجزای زایشی کمترین تأثیر را داشت. در مجموع ژنوتیپ¬های رباط و قزوین به عنوان توده¬های بومی عدس، نسبت به ژنوتیپ گچساران به عنوان توده اصلاح شده، برتری محسوسی از نظر صفات مورد مطالعه نشان دادند.